Tien jaar geleden kreeg Francis eerst de diagnose diabetes type 1, terwijl kort daarna haar artsen zagen dat haar ogen achteruit gingen. Nadat meerdere ‘ooginfarcten’ waren geconstateerd – kleine, lokale stukjes afgestorven weefsel als gevolg van falende bloedtoevoer – hield Francis nog maar 1,5% van haar gezichtsvermogen over, wat geldt als visueel beperkt.
Tegenwoordig heeft Francis een druk leven. Ze wandelt vaak in het bos, gaat naar haar werk en brengt tijd door met vrienden. Daarbij wordt ze altijd vergezeld van haar twee honden: Nikki, die als eerste kwam, en later opgevolgd door haar ‘zusje’ Claire.
In 2015 nam Nikki haar vaste positie in aan de linkerzijde van Francis, maar na zes jaar hard werken, is de hond met pensioen en loopt ze nu aan haar rechterkant – als vriendin en maatje voor het leven. Claire heeft haar taken overgenomen en mag dus aan de linkerkant lopen.
Hoe wordt een hond gematcht met een eigenaar?
Voordat een blindengeleidehond bij zijn baasje wordt geplaatst gaan professionals zorgvuldig op zoek naar een naadloze match. Er wordt gekeken naar het karakter van zowel de mens als de hond, en naar de leefstijl van de persoon die hulp nodig heeft – hoe ze leven op dat moment en hoe ze willen leven mét blindengeleidehond. Andere factoren spelen ook een rol: genetische eigenschappen, looptempo, het vermogen om te werken en hoe de hond reageert in moeilijke situaties zijn cruciaal bij het selecteren van de perfecte viervoeter.
Een blindengeleidehond krijgt anderhalf tot twee jaar intensieve training door het trainingsinstituut en een puppy gastgezin. Is de training voltooid? Dan gaat het trainingsinstituut op zoek naar een nieuw baasje. Bij een match met een nieuw baasje krijgt de blindengeleidehond nog twee weken intensieve training bij de nieuwe eigenaar thuis. Daarna geeft het trainingsinstituut waar de hond vandaan komt het dier in permanente bruikleen aan het baasje. Tot het moment dat hij met pensioen gaat. Zijn er vragen vanuit de eigenaar? Dan is er altijd een hulplijn, laten we zeggen een eigen vorm van Kaleido Care! Een hulplijn wordt bemand door een trainer van de geleidehondenschool die het baasje kan bellen als hij of zij hulp of advies nodig heeft.
Nikki: een superslimme hond
Omdat Francis een erg actief leidt en een blindengeleidehond 24 uur per dag, 7 dagen per week aan het werk is, moest Nikki na zes fijne jaren bij Francis met pensioen. Francis wist dat haar vriendin toe was aan haar welverdiende rust toen Nikki’s staart niet meer kwispelde als haar hulp nodig was. Daarom werd Francis gematcht met opvolger Claire, hoewel dat geen makkelijke overgang was. Zo’n speciale en belangrijke band opbouwen begint met opnieuw twee weken intensieve training, terwijl wederzijds respect en liefde natuurlijk pas in de loop der jaren groeit.
En dat niet alleen – Nikki beschikt namelijk over een speciale vaardigheid, een die zeldzaam en waardevol is onder viervoeters: ze merkt wanneer haar baasje een hypo of een hyper krijgt. Onderzoek toont aan dat de geur van personen, en ook vaak hun gedrag, verandert afhankelijk van hun bloedsuiker. Nikki, slim als ze is, pikte deze veranderingen op en wist dat ze Francis moest waarschuwen. Daarom stootte ze met haar snuit tegen Francis’ hand… irritant, maar ongelofelijk! Bij het controleren van haar bloedsuiker ontdekte Francis dat Nikki elke keer gelijk had. De hond was sneller dan haar sensor.
Maar kan Claire dat ook?
Zoals het hoort kan oudere ‘zus’ Nikki haar jongere zusje Claire zo nu en dan een handje helpen. Hoewel het niet Nikki’s taak is om haar zusje te trainen, begrijpt Claire wel dat ze haar zus soms moet nadoen om beter te worden in haar taken. Niet alleen leerde ze op die manier snel haar baasje op dezelfde enthousiaste manier te begroeten als Nikki, maar ook hoe ze hypo’s en hypers kan opmerken op het moment dat die zich bij Francis aandienen. Als dat gebeurt zet ze twee pootjes op Francis’ knie. Nu krijgt Francis als haar suiker te hoog of te laag is dus niet alleen een stootje tegen haar hand van Nikki, die hier ondanks haar pensioen gewoon mee doorgaat, maar ook een seintje van haar nieuwe hond. Beide dieren houden er pas mee op als Francis in actie komt.
Hoe lang hebben honden nodig om deze vaardigheid te ontwikkelen?
Het bijzondere is dat noch Nikki, noch Claire een signaleringshond is. Het zijn blindengeleidehonden die uit zichzelf nieuwe vaardigheden hebben geleerd. Sommige honden met ambitie en een goede neus zijn daartoe in staat, andere kunnen ervoor worden getraind, maar het is altijd het beste om te kiezen voor een officiële signaleringshond als je wilt dat je hond je waarschuwt bij afwijkende bloedsuikers.
Toen Nikki een jaar bij Francis was, begon de hond hypo’s en hypers op te merken. Claire, die inmiddels zo’n zes maanden Francis ondersteunt, kan het nu al. Francis is dankbaar: “Ik heb superveel geluk hiermee, omdat ik zelf hypo’s niet goed aanvoel en twee honden heb die sneller zijn dan een sensor.”
Zowel Nikki als Claire zijn een mix van golden retriever en koningspoedel. Allebei zijn het pittige dames met veel karakter en persoonlijkheid. Francis had het niet beter kunnen treffen.
Heeft Francis wel eens de hulplijn gebeld?
Helaas kregen Francis en Nikki tijdens hun samenwerking een ongeluk. Ze werden aangereden door een auto, maar gelukkig liep geen van beide ernstig letsel op. Voor een blindengeleidehond en de persoon die op hem vertrouwt kan een dergelijk ongeval diepgaande gevolgen hebben. Mens en dier vertrouwen zo volledig op de ander dat ze hard moeten werken om die speciale dynamiek weer te herstellen.
Na het ongeval belde Francis met een medewerker van de hulplijn, die een trainer naar haar toe stuurde om haar te helpen. Met z’n drieën brachten ze twee uur door op de plaats van de aanrijding, en liepen samen net zo lang de route tot het vertrouwen en het gemak weer als puzzelstukjes op hun plaats vielen. Zonder hulp aan haar zijde kan Francis zich enorm kwetsbaar voelen, en dat kan een enorme impact hebben op haar zelfvertrouwen en onafhankelijkheid. De relatie met haar blindengeleidehond moet dus altijd optimaal worden ondersteund en zo nodig direct hersteld.
Meer over blindengeleidehonden
Als de honden links van hun baasje lopen, zijn ze aan het werk. Dat vraagt veel van de honden. Terwijl Francis met ze onderweg is, telt ze hoe vaak ze de hoek omgaat en hoeveel stappen ze zet. Dat is haar manier van oriënteren. Met haar honden aan haar zijde kan ze te voet veilig overal heen, maar als ze onderweg wordt aangesproken of onverwacht wordt gestoord, raakt ze gedesoriënteerd. Ze moet dan terug naar de plek waar ze de tellen was kwijtgeraakt en weer opnieuw beginnen. Daarom is het zo belangrijk om een blindengeleidehond en zijn baasje nooit af te leiden! De dieren vervullen een heel belangrijke taak.
En last but not least! Hulp aanbieden wordt altijd gewaardeerd, maar komt niet altijd gelegen. Als je de hond een complimentje wilt geven, bedenk dan dat hier een team aan het werk is. Geef de eigenaar dus ook een compliment!
Over Francis
Francis heeft een druk leven en trekt er graag op uit. Sinds 2015 doet ze dit met haar hond Nikki aan haar zijde, en in 2021 nam Claire haar taken over. Francis’ favoriete bezigheid? Een goede wandeling door het bos. Met beide honden natuurlijk!